کد مطلب:51544 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » متفرقه

ديدگاه اسلام پيرامون تساهل و تسامح چيست؟

پيغمبر اكرم در دستورهاي خودش نه تنها به معاذبن جبل، بلكه به معاذبن جبل​ها، به همه مي​فرمود: «بَشِّرْ وَلا تُنَفِّرْ، يَسِّر وَلا تُعَسِّرْ» [آسان بگير، سخت نگير]، هي به مردم نگو «مگر دينداري كار آساني است، دينداري مشكل است، خيلي هم مشكل است ،فوق العاده مشكل است، كار هر كس هر كس نيست، هر كس كه نمي​تواند ديندار باشد، كار هر بز نيست خرمن كوفتن ـ گاو نر مي​خواهد و مرد كهن». هي از مشكل بودن دينداري مي​گويي، در نتيجه او ميترسد و ميگويد وقتي اين قدر مشكل است پس آن را رها كنيم . پيامبر مي​فرمود «يَسِّرْ» آسان بگير.
همچنين مي​فرمود:
«بُعِثْتُ عَلَي الشَّريعَةِ السهلة السَّهْلَةِ.» (كافي5/494)
[خدا مرا بر شريعت و ديني مبعوث كرده است كه با سماحت (با گذشت) و آسان است.]
دين اسلام سماحت دارد. به يك انسان مي​گويند «سماحة» يعني انسان با گذشت، ولي «دين باگذشت است» يعني چه؟ مگر دين هم مي​تواند باگذشت باشد؟ دين هم باگذشت است، ولي اصولي دارد. چطور؟ ديني كه به شما مي​گويد وض بگير، همين دين به شما ميگويد اگر زخم يا بيماريي در بدن تو هست و خوف ضرر داري ـ نمي​گويد يقين به ضرر داري ـ تيمّم كن، وضو نگير. اين معني​اش سماحت اين دين است؛ يعني يك دين يك دنده لجوج بي​گذشت نيست، در جايش گذشت دارد. يا مي​گويد روزه واجب است. واقعاً اگر انسان بدون عذر روزه​اي را بخورد گناه مرتكب شده است. ولي همين دين مي​بينيم در جاي خودش گذشت زيادي نشان مي​دهد: «يُريدُ اللهُ بِكُمُ الْيُسْرَ و لا يُريدُ بِكُمُ الْعُشِرَ.» در مورد روزه است؛ مسافر هستي در مسافرت روزه گرفتن براي تو سخت است، روزه نگير بعد قضايش را بگير، مريض هستي: «وَمَنْ كانَ مَريضاً اَوْ عَلي سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيّامٍ اٌخَرَ يُريدُ اللهُ بِكَمَ الْيُسْرَ وَلا يُريدُ بِكُمُ الْعُسْرَ» بقره/185 يعني ديني است با سماحت و باگذشت حتي وقتي خوف ضرر داري و ممكن است اين خوف از گفته يك طبيب فاسق يا كافر در دل تو پيدا بشود، ولي به هر حال اين خوف و نگراني در قلب تو پيدا شده است. و حديث داريم كه لازم نيست اين خوف و نگراني براي ديگران پيدا بشود و ديگران خائف باشند، «اِنَّ الاِنْسانَ عَلي نَفْسِهِ بَصيرةٌ» اگر تو خودت در قلب خودت احساس مي​كني كه خوف داري كه نكند اين روزه بيماري تو را تشديد كند، همين كافي است و لازم نيست از كس ديگر بپرسي. حتي براي يك پيرمرد يا پيرزن يا يك زن مُقرِب لزومي نيست كه خوف ضرر باشد. يك پيرمرد يا پيرزن ممكن است خوف ضرر هم نداشته باشد ولي [چون] به حد پيري و فرتوتي رسيده [روزه بر او واجب نيست]. اين، سماحت و گذشت است.

---

مجموعه آثار شهيد مطهري ج14 ـ سيري در سيره نبوي صفحه: 160الي161
شهيد مطهري